کاربرد ریاضیات در زندگی روزمره (انفجار ریاضیات)
امروزه در وضعیتی زندگی می کنیم که باید آن را دست کم تناقض آمیز خواند. ریاضیات نه تنها ابزاری بی بدیل در شکل گیری دقت و استدلال است ، بلکه نیروی شهود ، قدرت تخیل و روحیه ی نقاد را پرو بال می دهد ؛ ریاضیات همچنین زبانی مشترک بین ملت ها و عنصری پر قدرت در فرهنگ است. اما علاوه بر اینها ، به کمک رابطه ی دو جانبه ی کنش ها و واکنش ها با سایر علوم ، ریاضیات در تکوین مفاهیم و بکارگیری اشیا و موضوع های زندگی روزمره ی ما ، نقشی روز افزون ایفا می کند. و اما به طور عام باید گفت اکثریت شهروندان ما که غالباً معنای ریاضیات را از دست داده اند ، نسبت به واقعیت این امر کاملاً ناآگاهند. گاهی عداه ای ، از جمله برخی از مسوولان بلند پایه ، با لحنی بی پروا فخر فروشانه اقرار می کنند که « از ریاضی هیچ نمی دانند » یا « نمره ی ریاضی آنها صفر است » و یا آنکه مفید بودن ریاضی را انکار می کنند.
برای این تناقض و ادراک نا بسامان ، می توان توضیحاتی آورد که شاید ماهیت خاص ریاضیات توجیه شود. ریاضیات مشتمل بر نظامی از دانش است که اگر چه از ارتباط با سایر علوم و با دنیای واقعی تغذیه می شود ، ولی خود نیز به تنهایی به تقویت خویش می پردازد ؛ نظریه های ریاضی نه تنها همدیگر را نابود نمی کنند ، بلکه هر یک بر روی دیگری ساخته می شود . در جهت عکس ، هر چند تعداد فراوانی از پژوهشگران ریاضی پیش از هر چیز مجذوب جنبه ی روشنفکری و حتی زیبایی شناسی رشته ی خود شده اند ، گاهی می بینیم که کاربردهای غیر مترقبه ای هم خودنمایی می کنند . البته با آنکه کاربردها به غنی سازی پژوهش کمک می نمایند، اما نمی توانند به تنهایی آن را هدایت کنند.
تعادل ظریفی که به این ترتیب بین سازه های گسترش داخلی و خارجی وجود دارد ، باید با تمام قدرت حفظ شود. هر نیرویی که بخواهد فعالیت یا پژوهش ریاضی را فقط با کاربردهای بالقوه ی آن مشخص کند ، مانند آن است که خواسته باشد این فعالیت و پژوهش را از هستی ساقط کند. از سوی دیگر ، بر خلاف آنچه که در ایالات متحده ی آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی دیدیم ، اختصاص امتیاز بیشتر به اصل موضوعی سازی و بررسی ساختارها و پویایی داخلی ریاضیات ، همانند آنچه در دهه ی 1940 برای ریاضیات فرانسه اتفاق افتاد ، و چندین دهه پس از آن نیز ادامه یافت ، موجب شد که گسترش ریاضیات کاربردی به تاخیر افتد. سازه های پیشرفت ، غالب اوقات در مرزهای دانش مورد نظرند.
امروزه خوشوقتیم که می بینیم ریاضیات ارتباط های قوی با سایر علوم و بخش های متعدد اقتصادی را از سر گرفته و حتی ارتباط های جدیدی را به وجود آورده است. امروز مرز بین ریاضیات محض و کاربسته به سایه روشن کمرنگی تبدیل شده است. اساسی ترین بخش های ریاضی در حل مسائلی که روز به روز پیچیده تر فرا روی فناوری قرار می گیرند به کار می روند. مثلاً حوزه هایی مانند هندسه ی جبری و نظریه ی اعداد، کاربردهای غیر قابل پیش بینی در نظریه ی کد گذاری و رمز گذاری پیدا کرده اند. همچنین ارتباط ریاضیات با امور مالی و بازرگانی چنان شدت گرفته است که می تواند به ارزیابی محصولات بیش از پیش پیچیده ی مالی – بازرگانی به عنوان تابعی از نیازها و تقاضاهای دست اندر کاران اقتصاد بپردازد و حتی محصولاتی را در این زمینه ابداع و تولید نماید.
با این وصف، در زمینه ی اطلاع رسانی و ایجاد حساسیت، کار مهمی در پیش داریم تا چهره ی آن را، که به اندازه کافی تحول نیافته است، دگرگون سازیم و کاری کنیم که همه ی جنبه ها و توانمندی های دنیای ریاضیات و کاربردهای آن کشف شود. هدف این مجموعه مقاله آن است که ریاضیات را با چهره ی متنوع آن، یعنی علمی، فنی، فرهنگی و اجتماعی، بشناساند. همچنین این کتاب می خواهد روی تنوع و جهانی بودن رشته ای از دانش تکیه کند که نه تنها با فیزیک، شیمی، اقتصاد و زیست شناسی، بلکه با اریخ، موسیقی و نقاشی نیز ارتباط خود را حفظ می کند. ریاضیات همه جا حاضر است. بدون ریاضیات، خواب رایانه را هم نمیشود دید، شبکه های اطلاع رسانی وجود ندارند، تلفن همراه موجود نیست، کارهای طراحی و تجسم ساخت خودرو و هواپیما برچیده می شود، نظام موقعیت یابی به وسیله ی ماهواره ها از بین می رود، پردازش سیگنال، کدگشایی ژنوم و تشخیص ژن ها، پیش بینی هواشناسی، رمز نگاری، کارت های الکترونیک، روبات ها، همه و همه بدون ریاضیات معدوم خواهند شد.
گذشته از نقشی که ریاضیات به عنوان یک علم دانشگاهی و تعلیم پایه در مدارس ایفا می کند، در زندگی روزمره ی امروزی نیز در همه جا حاضر است. ریاضیات هم از گسترش علمی و فناوری امروز پیروی می کند، هم آن را همراهی می کند و هم گاهی از آن سبقت می گیرد، چرا که این پیشرفت علمی و فناوری، همان گونه که از اکتشافات روی هم انباشته ی گذشته بهره می گیرد، تازه ترین نتایج پژوهش های بنیادی معصر را نیز به خدمت می خواند. سرانجام باید گفت نیاز به ریاضیات، با شتاب گرفتن جهش ها و آفرینش های فناوری، افزایش می یابد. نمی توان ریاضیات را نادیده گرفت در حالی که با نظام های پیچیده ای سروکار داریم و می بینیم دست کاری و تجزیه و تحلیل این نظام ها و تسلط بر آن ها ضروری است.
در ایالات متحده ی آمریکا این موضوع به خوبی درک شده است، زیرا NSF بنیاد ملی تحقیقات، نهادی که در سطح فدرال وظیفه ی توزیع اعتبار جهت تحقیقات دانشگاهی را بر دوش دارد ) از سال 2000 به بعد تصمیم گرفته است پشتیبانی مالی خود را از ریاضیات به طور چشمگیری افزایش دهد. بخت نیک ما فرانسوی ها این است که مکتب ریاضی فرانسه به صورت یکی از بهترین مکاتب ریاضی دنیا باقی است و فرهنگ ریاضی دانشمندان و مهندسان ما در سطح بسیار بالایی در مقیاس جهانی قرار دارد. تعداد جایزه های فیلدز که هم ارز جایزه ی نوبل در ریاضیات است، زیرا جایزه ی نوبل در ریاضیات وجود ندارد، یکی از شاهدهای این مدعاست. اخریاً در ژوئیه ی 2000 ، هنگامی که سومین کنگره ی ریاضیات در بارسلون برگزار می شد، از 10 نفر لورآ که با داشتن بیشترین امتیاز پیشنهاد شدند، 5 نفر برخاسته از مکتب ریاضیات فرانسه بودند. بیایید وسایلی فراهم کنیم تا این سطح عالی حفظ شود.
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
